بررسی فیلم Aquaman؛ جادوی دنیای زیر آب

حرف خیلی تکراری است اگر بگوییم که دو رقیب بزرگ کامیک بوک‌ها از زمانی که ابر قهرمانانشان پا به عرصه سینما گذاشته‌اند فراز و نشیب‌های بسیاری را محتمل شدند و در سال‌های اخیر مارول بیشتر از رقیب دیرینه خود یعنی دی سی برنده میدان بوده است. مارول با همراهی دیزنی پروژه‌ای از دنیای و سینمایی خود را آغاز کرد و ذره ذره به آن بال و پر داد و توانست با برداشتن گام‌های اکثرا درست (نه همیشه درست) به موفقیت خوبی دست پیدا کند.

دی سی اما دیرتر دست به کار شد و با وجود اینکه سه گانه بی‌نظیر و تکرار نشدنی چون سه گانه بتمن کریستوفر نولان را در کارنامه خود دارد، در ساخت جهان سینمایی خود عجولانه رفتار کرد و تاکنون نتوانسته به موفقیت مارول دست پیدا کند. فیلم و آکوامن آخرین فیلم از این دنیاست که به تازگی به اکران در آمده است.

• کارگردان: جیمز وان
• استودیو تهیه کننده:برادران وارنر
• بازیگران: جیسون موموآ، نیکول کیدمن، امبر هرد، ویلیام دفو
• بودجه: 200 میلیون دلار

کاراکتر آکوامن و شکل‌گیری آن در قاب تصویر زنده همیشه یک علامت سوال بزرگ برای کارگردانان و استودیوهای سازنده بوده است. نود درصد ماجراهای آکوامن در دنیای زیرین دریاها رخ می‌دهد و به تصویر کشیدن چنین صحنه‌هایی قطعا کار هرکسی نیست. از آنسو قدرت‌های خاص این کاراکتر نیز بارها و بارها در دنیای طرفداران کمیک به زیر سوال کشیده شده و بنا به تعبیری می‌توان گفت آکوامن در خیلی از محافل یک ابرقهرمان جوک محسوب شده که فقط زیر آبها قدرت دارد. دی سی اما اخیرا تمرکز زیادی روی این ابرقهرمان کرده و سعی داشته که تصویر ذهنی مردم را نسبت به پادشاه دریاها تغییر دهد و اولین گام برای تحقق این امر را در بازی Injustice پیاده کرد.

هیبت آکوامن در بازی ویدئویی Injustice دستخوش تغییرات شگرفی شد و ابهتی به آن بخشیده شد که طرفداران این کاراکتر را راضی نگه داشت و نگرش جمعیت زیادی را نسبت به این ابرقهرمان تغییر داد. پس از آن شاهد عرضه شدن فیلم جاستیس لیگ و حضور کوتاه آکوامن با بازی خوب جیسون موموا بودیم که در بین سایر ابرقهرمانان فیلم بهتر از همه درخشید (البته پس از  واندروومن که در حال حاضر گل سرسبد دنیای سینمایی دی سی حساب می‌شود) پس از آن انیمیشن لگو دی سی آکوامن به بازار ویدئویی عرضه شد و نشان داد که دی سی حساب ویژه‌ای روی فیلم و شخصیت آکوامن باز کرده است.

این اولین بار است که آکوامن در یک فیلم زنده مستقل به تصویر می‌کشد و پیش از این تنها یکبار در اپیزود پایلوت تلویزیونی سریال آکوامن (که هیچ وقت هم روی آنتن تلویزیون پخش نشد و از همان ابتدا توسط شبکه رد شد) به تنهایی نقش آفرینی کرده بود. البته آلن ریچسون نیز در چند اپیزود سریال اسمال ویل نقش این کاراکتر را بازی کرد که بهتر است سعی کنیم آن را فراموش کنیم! اصلا بهتر است تمام آکوامن‌های قبل از این را از ذهنتان خارج کنید و جیسون موموآ در نقش این کاراکتر را دریابید که آن را بار دیگر از نو تعریف می‌کند؛ آن هم یک تعریف جانانه.

جیمز وان کارگردان مشهور هالیوودی وظیفه ساخت فیلم آکوامن را برعهده گرفته؛ او کسی است که از آن به عنوان یکی از سلاطین وحشت هالیوودی نام برده می‌شود و سری فیلم اره یاThe Conjuring دستپخت او هستند. او با ساخت قسمت هفتم فیلم‌های سریع و خشن پا به عرصه کارگردانی آثار اکشن گذاشت و نشان داد که در این زمینه نیز همانند ساخت فیلم‌های ترسناک تبحر خاصی دارد و خلاقیتش را می‌تواند در این گونه آثار نیز به رخ بکشد.

با اینکه انتخاب جیمز وان برای کارگردانی آکوامن در ابتدا کمی شک برانگیز بود و دل طرفداران را لرزانده بود اما حالا با اکران فیلم می‌توان این انتخاب را گزینه مناسبی دانست که توانسته دنیای زیر دریای آکوامن را به خوبی به تصویر بکشد. گفتنیست جیمز وان بعد از آکوامن به تولید سریال دیگر ابرقهرمان دنیای دی سی یعنی Swamp Thing نیز علاقه نشان داده و قصد دارد تا این سریال را نیز سال آینده تهیه و تولید کند.

آکوامنی که او ساخته تا حد زیادی وفادار به دنیای کمیک بوده و داستان زنی به نام آتلانتا را روایت می‌کند که توسط یک نگهبان فانوس دریایی از آبها نجات داده می‌شود. آتلانتا ادعا می‌کند که ملکه سرزمین آتلانتیس است و خصوصیات اخلاقی و قدرت‌هایی که دارد هم این ادعا را تایید می‌کند. او اما قبل از اینکه به سرزمین خود بازگردد یک دل نه صد دل عاشق نگهبان فانوس دریایی شده و با او زندگی تازه‌ای را آغاز می‌کند. پس از به دنیا آمدن فرزندشان که نامش را آرتور می‌گذارند، سروکله ارتش دریاها پیدا می‌شود و از ملکه می‌خواهند به دستور پادشاه به سرزمین‌شان بازگردد.

آتلانتا و همسرش تا مدتها در برابر حملات متعدد این ارتش روباتیک دریایی مقاومت می‌کنند اما در نهایت با بزرگ شدن آرتور، آتلانتا تصمیم می‌گیرد که از خانواده‌اش خداحافظی کند و به سرزمین و پیش شوهر سابقش برگردد. او قول می‌دهد که روزی به نزد آنها بازگردد ولی سال‌ها می‌گذرد و خبری از او نمی‌شود. در طی این سالها آرتور اما بزرگ شده و به قابلیت‌های جادوی وی خود پی‌ می‌برد. او می‌تواند با حیوانات دریایی از طریق تله‌پاتی صحبت کند و همچنین در زیر آب قدرت‌های خارق‌العاده‌ای داشته باشد. پوست او به سختی سخت‌ترین مرجان‌هاست و او می‌تواند زیر آب مانند تمام مردمان دریا راه برود و نفس بکشد و حرف بزند.

مردی به نام نویدیس که از مردمان دریا محسوب می‌شود وظیفه مربی‌گری آرتور را برعهده می‌گیرد (نقش او به شدت یادآور کاراکتر اوبی وان کنوبی دنیای جنگ ستارگان است) و او را با قدرت‌هایش آشنا می‌کند و آٰرتور تصمیم می‌گیرد که از قدرت‌های خود در راه خوبی و خیر استفاده کند. او متوجه می‌شود که مادرش به دست مردمان دریا کشته شده و به همین دلیل دل خوشی از آنها ندارد که به سرزمین آنها برود ولی زنی به نام مرا که قابلیت کنترل دریاها را دارد، از او می‌خواهد که برای پایان دادن به آشوب سرزمین دریاها به آنجا برود و پادشاهی راستین خود را اعلام کند؛ کاری که آرتور چندان علاقه‌ای به انجام دادن آن ندارد...

فیلمنامه فیلم به زیرکی بخش‌های Origin آکوامن را دور می‌زند و با فلش‌بک‌هایی بجا و درست آن را روایت می‌کند و از همین رو تفاوت شاخصی با سایر آثار فیلم اولی ابرقهرمانان پیدا می‌کند. البته رد شدن از این توضیحات تا حدی هم مدیون ظاهر شدن کوتاه آکوامن در فیلم جاستیس لیگ است و پیش زمینه‌ای که از او به تماشاگران داده شده باعث شده که دست جیمز وان در سریع‌تر پیش بردن داستان باز باشد.

ضرباهنگ فیلمنامه تند و سریع است و با اینکه متن کمی آلوده به کلیشه‌های رایج این ژانر می‌شود اما می‌تواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد. یکی از مواردی که در فیلم روی آن مانور خاصی داده شده و خوب هم از آب در آمده شکل گیری رابطه عاشقانه بین آرتور و مرا است که با شیمی خوب دو بازیگر آن یعنی جیسون موموآ و امبر هرد بهتر هم می‌شود. پرداخت به رابطه عاشقانه این دو تا حدی پیش می‌رود که در سکانسی دیزنی وار شاهد گشت و گذارشان در شهر و پخش آواز در این صحنه‌ها هستیم و شاید این مورد در وهله اول نامانوس باشد، اما با حال و هوای دیوانه وار جیمز وان کاملا همخونی دارد.

• دی سی در دهه نود میلادی سعی کرد که تغییرات گسترده ای در شخصیت آکوامن اعمال کند و او را از هاله طنزی که توسط جامعه کمیک بازان به دورش احاطه کشیده شده بود رهایی سازد.
• 
• از همین رو بود که تغییرات ظاهری در طراحی این کاراکتر ایجاد کرد و در طی یک آرک داستانی تراژدیک که منجر به کشته شدن پسر خود آکوامن توسط بلک مانتا(دشمن دیرینه اش) هم شد؛ دست چپ او را قطع کرد. طراحی جدید و با ابهت‌تر و البته تاریک‌تر آکوامن و داستان‌هایش در این دهه با اقبال نسبتا خوبی مواجه شدند و دی سی در فیلم جدید خود، ترکیبی از فان بودن و این فضای دهه نود را در هم آمیخته است.

حضور کارگردانی علاقه‌مند به ژانر وحشت باعث شده که او از هیولاهای دنیای زیر دریاهای کمیک‌های آکوامن نیز غافل نشود و حضور درخشان و ترسناکی را همراه با سیل ارتش این هیولاها در طول فیلم رقم بزند. این موجودات کریه تم دارک فیلم‌های دی سی را به دنیای شوخ و شنگ و پر رنگ و لعاب آکوامن با خود می‌آورند و باعث می‌شوند که اصالت سینمای دی سی همچنان در روح فیلم باقی بماند.

بازیگران فیلم برگ برنده آکوامن هستند و در کنار آن جیمز وان و تصویر پردازی خارق‌العاده‌اش باعث شده که فیلم آکوامن چیزی باشد که باید باشد، یعنی یک فیلم که بیشتر داستانش در زیر آب می‌گذرد و نماهای زیر آب بی‌نظیر طراحی شده باشند. آکوامن بیشتر از همه چیز و قبل از همه چیز مدیون همین تصاویر خیره کننده خود است و تصور نمی‌کنم هیچکسی در کره خاکی پیدا شود که با دیدن برخی از سکانس‌ها و نماهای داخل آن به وجد نیاید. تکنیک خلق شده برای نشان دادن دنیای زیر آب به نوبه خود بدیع و خلاقانه و شگفت انگیز است و تاکنون مثال آن در تاریخ سینما دیده نشده است.

صحنه‌های اکشن و نبرد‌های فیلم چه بین دو نفر باشد و چه بین دو ارتش، همگی آنقدر باشکوه و هیجان انگیز هستند که آدرنالین مخاطب را بالا می‌برند. فیلمبرداری که تیم جیمز وان در این صحنه‌ها به کار گرفته و انتخاب موسیقی که روی تمامی این سکانس‌ها صورت گرفته همه و همه دست به دست هم داده تا شاهد یکی از بهترین اکشن‌های ابرقهرمانانی باشیم. جیسون موموآ در این بین با هیبت و بازی خود توانسته آکوامن را به سطحی اعلا از ابرقهرمانان برساند و شاید بازی چندان قوی و زیرپوستی از خود نشان دهد، اما دقیقا یک کاراکتر کمیک ابرقهرمانی با فیگورها و ژست‌های خودش را هنرنمایی می‌کند.

اصولا فیلم‌های دی سی به جز سه گانه شگفت انگیز نولان، خیلی بیشتر حال و هوای کمیک‌ها را دارند و روحیه قهرمانانه در آنها بیشتر حس می‌شود. این حس و روحیه شاید تا حدی باعث شود که فیلم از حالت سینماتیک خود خارج شود و تبدیل به یک اثر کمیک شود ولیکن این موضوع سیاستی است که دی سی پیشی گرفته و به نظر می‌رسد حالا حالاها قصد ندارد آن را تغییر دهد. فارغ از اینکه این سیاست چقدر درست و چقدر غلط است (عده‌ای باور دارند که فیلم کمیک بوکی باید به همین رویه ساخته شود و عده‌ای مخالف آن هستند) فیلم آکوامن می‌تواند در خلق صحنه‌های اکشن خود موفق آمیز عمل کند و قهرمانی را معرفی کند که از حرکات و کارهایش بازخورد خوبی گرفته شود.

آوردن دو نقش منفی در فیلم اول آکوامن ریسک بزرگی بوده که جیمز وان انجام داده و متاسفانه در پرداخت این شخصیت‌ها کم آورده است. بلک مانتا (قبل از مراحل تولید فیلم می‌ترسیدم که دی سی از اینکه یک سیاهپوست را در قالب یک کاراکتر منفی با نام بلک مانتا فرو ببرد امتناع ورزد ولی خوشبختانه اینطور نشد) درست مانند کمیک‌هایش ساخته شده و خوشبختانه بازیگر آن هم اصراری ندارد که چهره آش مشخص باشد و از همین رو شاهد سر بر آوردن دائمی او در طول فیلم نیستیم (مشکلی که خیلی از فیلم‌های ابرقهرمانی از آن رنج می‌برند!) حضور او هر چند زیاد طولانی نیست ولی اثربخش است و احتمال می‌رود که شاهد حضورش در قسمت‌های آتی آکوامن هم باشیم.

از آنسو کاراکتر Ocean Master را داریم که در حقیقت برادر نانتی آرتور بوده و از بلک مانتا هم مقوایی‌تر و تک بعدی‌تر از آب در آمده است. بد بودن او از ابتدای امر کلیشه‌ای است و تا آخر فیلم این پاشنه آشیل را با خود به دوش می‌کشد و کلیشه‌ای می‌ماند. بازیگر او یعنی پاتریک ویلسون هم اصلا به این نقش نمی‌آید و بازی ضعیفی را نیز در بین تمامی گروه بازیگری از خود به جا می‌گذارد. در کل باید گفت که کاراکترهای منفی نه چندان قوی فیلم نقطه ضعف اصلی آن به شمار می‌آیند و شاید بهتر بود با دقت بیشتری روی این موضوع تصمیم گیری گرفته می‌شد.

• جیسون موموآ سالهای سال برای ایفاگری این نقش انتخاب شده بود ولی خبری را به رسانه‌ها درز نداده بود. او همچنین قبل از قرارداد برای بازیگری نقش آکوامن قرار بود که در قالب بتمن جدید دنیای دی سی ظاهر شود و در نهایت این نقش به او نرسید. معلوم نیست چرا زک اسنایدر که خودش به اینکه موموآ بشود بتمن جدید ابراز علاقه کرده بود در آخر تصمیمش عوض شده و به او نقش آکوامن را پیشنهاد داده اما فعلا که این تصمیم خروجی خوبی داشته است.

کار گریم و طراحی صحنه و لباس تیم سازنده فیلم هم بیش از حد انتظار است و باید به دنیایی که توسط آنها خلق می‌شود صد آفرین گفت. لباس اصلی آکوامن می‌توانست ظاهر بسیار احمقانه‌ای داشته باشد و حالا به لطف هنرنمایی تیم، هم لباس او و هم سایر کاراکترهای فیلم خوش ساخت و وفادار به کمیک‌ها از آب در آمده است.

فیلم آکوامن دقیقا یک فیلم ابرقهرمانی با صحنه‌های اکشن ناب است. فیلم قطعا به شاهکاری سه گانه بتمن نولان نیست و اصلا در آن وادی تعریف نمی‌شود که بتوان قیاسی میان این آثار انجام داد و برای سینمای سرگرم کننده تولید و طراحی شده و در این زمینه می‌تواند بدرخشد. آکوامن و فیلم نخستش کلیشه‌های رایج را دارد ولی کارگردانی زیبای جیمز وان و بازیگران خوبش باعث شند که فیلم از منجلاب این کلیشه‌ها بیرون کشیده شود و بتواند دو ساعت و بیست دقیقه تماشاگر خود را میخکوب صحنه‌ها کند و او را راضی نگه دارد. ساخت چنین فیلمی از شخصیت آکوامن کار بسیار سختی بود و  تیم سازنده توانسته در این امتحان سخت، نمره قبولی بگیرد.

The post بررسی فیلم Aquaman؛ جادوی دنیای زیر آب appeared first on دیجیاتو.