گزارشی به مناسبت روز جهانی تئاتر؛ پلتفرم «سیاره» اجراهای تعاملی را با کمک فناوری عرضه می‌کند

پلتفرم سیاره حاصل همزیستی موثر و مسالمت آمیز هنر تئاتر و امکانات روز فناوری اطلاعات و ارتباطات است. راه رفتن در خیابان و گوش دادن به قصه‌ای تاریخی و اتفاقا تعامل با محیط شهری ماجرایی است که سیاره برای کاربران و مخاطبان خود تدوین کرده است.

گوش دادن به یک اثر هنری، تماشای یک تئاتر یا شیرین‌تر از این حرف‌ها، زندگی کردن یک اجرای تئاتر شهری، هنرمندانه‌ترین حضور تکنولوژی در عرصه هنر است. در این نقطه، تکنولوژی، فلسفه هنر مدرن را به شکلی اجرایی می‌کند که انسان امروز نیاز دارد.

به بیان ساده‌تر خوراکی مناسب ذهن و احوال شهروند شهری مدرن در اختیار او قرار می‌دهد. تکنوژی را اگر به اعتقاد هم‌بنیان‌گذاران سیاره به عنوان یک ابزار جدانشدنی از زندگی روزمره دنیای مدرن تعریف کنیم؛ دیگر نه این ماجرا پیچیده به نظر می‌رسد و نه دور از ذهن. حالا به مناسبت روز جهانی تئاتر از نگاه طراح ایده و مدیر هنری سیاره ورود تکنولوژی به عرصه تئاتر را زیر ذره‌بین برده‌ایم.

هنر و تکنولوژی بخشی از زندگی روزمره مردم

مینا بزرگمهر، طراح ایده پلتفرم سیاره بر این باور است که گوشی هوشمند بخشی جدانشدنی از زندگی امروزی است و استفاده از امکانات آن در تجربه یک اثر هنری، در حقیقت به عنوان یک ابزار روزمره مورد توجه قرار گرفته است.

او با اشاره به اینکه تعامل با فضای زیست آدم‌ها برای گروه هنری نوان که حالا در بستر پلتفرم سیاره فعال است، اهمیت قابل توجهی دارد، به دیجیاتو، گفت: «هنر اجرا بخشی از زندگی روزمره مردم است و از همین رو در سیاره با نگاهی به فضای شهری و وارد کردن مخاطب به جریان اجرا، سعی در عملی کردن ایده خود یعنی تعامل فعال با محیط هستیم.»

بزرگمهر با تاکید بر اینکه در اجراهای شهری، شهر به مانند یک صحنه نمایش است، گفت: «ما در تلاش هستیم از فضاهای واقعی و زندگی واقعی آدم‌ها نمایش بسازیم. مخاطب نیز بخشی از اجراست. چون خود بخشی از شهری است که در آن کنش و واکنش دارد.»

گوشی هوشمند یک ابزار معمول روزمره است

طراح ایده اپلیکیشن سیاره در پاسخ به این پرسش دیجیاتو که ورود تکنولوژی گوشی هوشمند به جریان اجرای تئاتر شهری چقدر اهمیت دارد، گفت: «استفاده از اپلیکیشن‌ها در زندگی روزمره مخاطب امروزی یک اتفاق ویژه و خارق‌العاده نیست، بلکه گوشی هوشمند در شرایطی بخشی از اجرا می‌شود که تبدیل به یک ابزار روزمره شده است.»

او در پاسخ به این پرسش که جایگاه تکنولوژی در چنین مرحله‌ای چگونه تعریف می‌شود، گفت: «در این مرحله تکنولوژی صرفا یک ابزار است. ابزاری که شیوه زندگی انسان امروز را بخشی از نمایش کرده و به گروه نمایش کمک می‌کند تا راحت‌تر به مکان‌های واقعی ورود کند.»

«در واقع اپلیکیشن سیاره این کمک را به ما کرده تا به تاریخچه و زاویه‌ای دیگر به شهر نگاه کنیم.» بزرگمهر با بیان این موضوع به اهمیت دیدن شهر از زاویه‌ای دیگر تاکید کرد و گفت: «این روند باعث خواهد شد که مخاطبان نگاهشان نسبت به فضای شهری تغییر کند. کار سیاره در واقع ساختن حافظه‌ای روی یک بستر متفاوت است.»

ایده پرداز سیاره با تاکید بر اینکه مخاطبان در هر اجرا با یک اتفاق منحصر به فرد روبرو می‌شوند، گفت: «سیاره این امکان را به ما می‌دهد که یک اجرای منحرصر به فرد را ضبط کنیم. به هر حال رابطه‌ای که فایل صوتی برای هر مخاطب در لحظه ایجاد می‌کند متفاوت است.»

او در پاسخ به اینکه آیا چنین رویکردی در جریان ایده‌پردازی سیاره از ابتدا بوده یا خیر و چه نتیجه‌ای از آن حاصل خواهد شد، گفت: «پلتفرم سیاره به مرور تبدیل به دیتابیسی خواهد شد که در آن می‌توان به مرور حافظه مکان را ثبت کرد.»

به گفته او ایده سیاره این است که صرفا گروه هنری راوی داستان نباشد. در این جریان راویان شهر قصه هر مکان را میسازند. آنچه اهمیت دارد ارتباط مخاطب با مکان است.

همراهی اجرای مکان محور و تکنولوژی

هادی کمالی، مدیر هنری پلتفرم سیاره نیز با اشاره به اینکه گروه هنری نوآن 10 سال قبل از سالن‌های تئاتر خارج شد تا با ورود به مکان‌های غیرمتعارف، نمایشی را اجرا کند که بخشی از هویت و تاریخ مکان نیز در آن باشد، گفت: «اجراهای مکان محور و اجراهای سیار در این روند به کمک ما آمد.»

او در پاسخ به این پرسش که چرا این گروه هنری تصمیم گرفت بر بستر یک پلتفرم نوآورانه تکنولوژی محور ادامه فعالیت دهد، گفت: «در دنیای امروز نمی‌توان تکنولوژی را از زندگی روزمره جدا کرد. تکنولوژی و به طور خاص ابزاری مثل گوشی‌های هوشمند حالا تبدیل به ابزاری مثل قاشق و چنگال در زندگی شده است.»

کمالی با تاکید بر اینکه از تکنولوژی استفاده کردیم تا بتوان به عنوان یک ابزار پیشرو حافظه تاریخی را بازگو و همچنین ضبط و ثبت کنیم، گفت: «این تعامل بین هنر و تکنولوژی در چنین جریانی شکل گرفت تا ارتباط بهتری حتی در سطح جهانی برقرار شود.»

حالا سوال اینجاست که مخاطب در این مواجهه متفاوت چه بازخوردی داشته و روند حرکت در سیاره را چطور دیده است؟ مینا بزرگمهر در پاسخ به این سوال به دیجیاتو گفت: «گاهی مخاطب اساسا انتظار چنین تجربه‌ای را ندارد. تصور او در بیشتر مواقع تجربه یک تور شهری مجازی است.»

او در ادامه توضیحات خود درباره تجربه کاربران و مخاطبان سیاره گفت: «مخاطبان معمولا خود را بخشی از قصه دیده‌اند و آن را منحصر به فرد توصیف کرده‌اند. گاهی حتی رابطه خود را با شخصیت تاریخی ادامه داده‌اند. صداگذاری و موسیقی بر این روند خیلی اثر دارد و مخاطب را وارد یک تونل زمان و در واقع بخشی از اجرا می‌کند.»

تجربه متفاوت تاریخ شهری که در آن زیست می‌کنیم

گذر کردن از کوچه و خیابان‌های شهر در شرایط معمول روزمره، به قدری سریع و بدون توقف است که افراد نه تنها محیط شهری را خیلی با دقت مورد توجه قرار نمی‌دهند؛ بلکه دیگر فرصت وارسی و بازخوانی تاریخچه خیابان‌ها و آنچه در آن رخ داده را هم ندارند.

پلتفرم سیاره که قرار است مخاطب را درون یک اثر هنری پیش ببرد، قصد دارد تا حافظه تاریخی شهر و زندگی در آن را هم به ساده‌ترین شکل برای مخاطب خود بیان کند. در واقع مخاطب در اجراهای سیاره فعال است و تاریخ، تئاتر و جریان اجتماعی را به طور همزمان لمس و تجربه می‌کند.