پیام‌رسان‌ ایرانی؛ دوپینگ حمایت یا اکسیر اعتماد

شش پیام‌رسان عمده در ایران فعالیت دارند که در این میان، به گفته مدیرکل پایش، ممیزی و نظارت سازمان فناوری اطلاعات، پیام‌رسان «ایتا» موفق شده است تعداد کاربران خود را (تا بهمن‌ماه سال گذشته) به حدود 30 میلیون برساند و از این نظر پس از «روبیکا»، رتبه دوم را به خود اختصاص دهد. ایتا همچنین در مدت 18 ماه تعداد کاربران خود را 8 برابر کرده و رشد فوق‌العاده‌ای را در بین همتایان خود رقم زده است.

اما از بهمن‌ماه سال گذشته تاکنون، حداقل سه مورد اختلال عمده در فعالیت این پیام‌رسان ثبت شده که در مورد اخیر، کاربران ایتا با قطعی‌های پی‌درپی مواجه بوده‌اند. ایتا روز دوازدهم فروردین اطلاعیه‌ای صادر کرد و دلیل اختلال را «اشکال فنی در تجهیزات سخت‌افزاری شبکه در مرکز داده» اعلام نمود؛ اما اختلال و قطعی این پیام‌رسان تا روز سیزدهم فروردین نیز تداوم داشت. تاکنون نیز پیام‌رسان درباره این مشکل اطلاع‌رسانی نکرده است.

دستاورد پیام‌رسان‌های داخلی و به‌ویژه ایتا در رشد چندبرابری کاربران قطعاً درخور توجه و حتی تحسین است؛ به این شرط که پیام‌رسان بتواند خدمات امن و پایداری را نیز برای کاربران روبه‌رشد خود تأمین و تضمین کند.

پیام‌رسان‌های ایرانی باید بدانند که با وجود رقبایی مانند تلگرام با پایداری و تنوع خدمات، کاربران به‌این‌سادگی‌ها ابزار‌های محبوب خود را با نمونه‌های ایرانی جایگزین نمی‌کنند. به‌ویژه اگر نگرانی‌ از اختلال مداوم در کنار ترس از امنیت پایین و احتمال دسترسی به اطلاعاتشان (مانند اتفاقی که برای پیام‌رسان بله افتاد) وجود داشته باشد. بررسی‌های گروه داده‌کاوی خبرگزاری ایرنا نیز مؤید همین نکته است که مسدودسازی شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی در سال گذشته، اثر چندانی بر مشارکت کاربران ایرانی در آن‌ها نداشته است.

در این بین، استفاده از حمایت‌هایی مانند اجبار گروه‌های خاص به استفاده از یک پیام‌رسان (مثل اجبار دانشجویان به داشتن حساب کاربری در یک پیام‌رسان خاص) یا برخورداری از فرصت‌های ویژه تبلیغات تلویزیونی، در بلندمدت کمکی به پیام‌رسان‌های داخلی نمی‌کند. این ابزارها اگر می‌خواهند به موفقیت برسند و آن‌گونه که معاون سازمان فناوری اطلاعات گفته است، «برای تأمین زیرساخت‌های خود وابسته به دولت نباشند و بتوانند کسب‌وکار خود را به‌صورت پایدار ادامه دهند»، نه به دوپینگ حمایت دولت، بلکه به اکسیر اعتماد مردم نیاز خواهند داشت.