ویجیاتو: برررسی بازی زار

کیک استارتر سایتی است که در آن فرد یا گروهی، پروژه ای را معرفی کرده و سپس بازدید کنندگان پس از بررسی آن پروژه به آن ها کمک مالی می‌کنند. در حال حاضر ۷۰ درصد بازی‌های رومیزی دنیا از طریق کیک استارتر سرمایه اولیه‌شان را به دست می‌آورند. البته اصولا برای کسانی که در این سایت کمک مالی به سازنده ها کنند، نسخه خاصی از بازی پس از انتشار فرستاده می‌شود.

این کمک‌ها بر طبق خواسته اولیه سرمایه‌گذاران صورت می‌گیرد و می‌تواند بسیار از مرز مالی خواسته شده توسط تیم سازنده هم فراتر برود. در این صورت سازنده‌ها قول بسته‌های الحاقی جدیدی را در ازای این کمک‌های اضافه می‌دهند. وبسایت مشابهی در ایران به نام نیک استارتر وجود دارد که کاربری آن مشابه همتای خارجی‌اش است. اولین تیم سازنده بازی‌های رومیزی که از طریق این سایت و به سبک سازنده‌های بزرگ برد گیم برای محصول خود جذب سرمایه کرد، گروه فربود انگاره بود. این پروژه زار نام داشت که در حال حاضر جزو معروف‌ترین و پرفروش‌ترین بازی‌های رومیزی در ایران به شمار می‌رود؛ حتی نسخه‌هایی از این بازی به کانادا و فرانسه نیز صادر شده است.
جالب این جا است که با توجه به قوانین گمرکی ایران که تجارت تاس را ممنوع اعلام کرده است، به دلیل عدم حضور تاس و داشتن رمل به جای آن، این بازی قابلیت صادرات را داشته.

سوال اول: چرا زار؟

زار یک مراسم محلی در جنوب ایران است که در آن برای کسی و یا چیزی که به عقیده آن ها جن زده شده است آن را برگزار تا جن را احظار و دفع کنند. پس مشخص است بازی تم و اتمسفری ترسناک باید داشته باشد. البته این مراسم در شمال آفریقا هم با همین نام ولی موسیقی و آیین متفاوت برگزار می‌شود.

عکسی از مراسم زار در استان هرمزگان.

ریشه‌ها

بازی زار بر خلاف بازی‌های ایرانی، از پایه نوشته شده است. در خانه اول قرار بوده تا این بازی، کپی بازی رومیزی Betrayal at the House on the Hill باشد که در آخر، منبع الهام تیم سازنده قرار گرفت و زار وام دار این عنوان شد. اما این که چقدر در این کار موفق بوده را در ادامه به آن خواهیم پرداخت، با ویجیاتو همراه شوید.

رخت سپید ترس

اولین نکته‌ای که در برخورد با یک بازی به نظر مخاطب می‌آید، جعبه بازی است. این پوشش بیرونی در وهله اول باید نماینگر محتویات داخلی بازی باشد؛ در اصل در اولین پله باید به شما نشان دهد چیزی که رو به روی شما قرار دارد بازی است! بعد از این که ماهیت شی را برای شما مشخص کرد، باید به شما نشان دهد که اسم بازی چیست و یک ایده اولیه از آن به شما بدهد.

زار در این مرحله کاملا نمایش ضعیفی به عرضه می‌گذارد. جعبه بازی تمام آن چیزی است که یک جعبه بازی رومیزی نباید باشد. حجم سفیدی با تصویری نامعلوم روی سینه‌اش که نمای کلی آن بیشتر به یک قاب که در دلش نقاشی بی‌سلیقه‌ای را جا داده، شبیه است. اسم بازی در شش ضلعی طلایی حک شده که اگر فقط در فاصله یک متری آن باشید با کمی چاشنی شانس بتوانید آن را تشخیص دهید.

در دور تا دور جعبه هم به رسم روی آن، باز وضعیت مشابهی برقرار است. در کل اگر بازی را در قفسه بازی‌های ببینید باز هم ممکن است آن را با یک کتاب قطور در ژانر دینی اشتباه بگیرید. امیدواریم که در چاپ بعدی این مشکل رفع شود تا با این جعبه بی‌هویت و بی حس سفید رنگ خداحافظی کنیم.

به عمارت متروکه خوش آمدید

داستان بازی از آن جایی شروع می‌شود که گروه شما به یک عمارت جن زده می‌رود تا مراسم زار را برگزار کند و اهریمن را از این عمارت دفع کند. شما باید در نوبت خودتان با باز کردن اتاق‌های جدید و ریختن رمل (همان تاس بازی) و استفاده از اسطرلاب (که حکم روایتگر حوادث بازی را بر عهده دارد)  به جست و جوی اتاق‌ها و مبارزه با اهریمن بپردازید.

در اولین فاز، تمام کاراکترها با هم کار می‌کنند و بازی حالت همکاری دارد. تا این جا همه چیز خوب پیش می‌رود تا وقتی وارد فاز دوم بازی می‌شویم: زمانی که اهریمن کشف و دفع شود، عمارت شروع به ریختن می‌کند و بازی به فاز رقابتی می‌رود. در این جا هر شخصیت باید سعی کند تا از عمارت فرار کرده و جان سالم به در ببرد. اما در این پروسه بازی بسیار ضعیف عمل می‌کند. هر شخصیت در صورت گذشتن از یک اتاق آن را خراب می‌کند مگر این که یک سکه کندر پشت سر خود قرار دهد؛ خب وقتی بازی در فاز رقابتی قرار دارد، چه دلیلی دارد که یک بازیکن نخواهد که حریفش در عمارت جا بماند و بازنده شود؟

همین گیم‌پلی ضعیف در نیمه دوم بازی می‌تواند تجربه خوب بخش اول را بشورد و در آخر بازی در صورت باخت با اعصابی خرد میز یا محیط بازی را ترک کنید. بازی اصلی، یعنی Betrayal at the House on the Hill، برای این بخش یک کتابچه سناریو طراحی کرده که بر اساس آیتم‌ها و حتی نوبت نشستن بازیکنان یکی از شخصیت‌ها را علیه بقیه قرار می‌دهد و به این وسیله ضرب آهنگ و هیجان بازی را در کنار قابلیت تکرار پذیری بالا حفظ می‌کند.

ترس زیبا

زار یکی از زیباترین بازی‌هایی است که چه در میان عناوین ایرانی و خارجی دیده‌اید. بازی چند نسخه دارد که در هر نسخه یک یا چند قطعه از بازی تفاوت دارد. مثلا در نسخه نیک استارتر بازی، هم اسطرلاب فلزی و هم اسطرلاب مقوایی قرار دارد. البته لازم به ذکر است که حتی کیفیت ساخت قطعات نسخه معمولی هم در حد یک بازی استاندارد جهانی است.

شخصیت‌ها فلزی، سکه‌های ضرب شده، رمل و اسطرلاب همه و همه بی‌نقص طراحی و پرداخت شده‌اند که البته به دلیل مشابه بودن قطعات شخصیت‌ها ممکن است در میانه‌های بازی کاراکتر خود را چند بار گم کنید. در کنار این‌ها اتاق‌ها هم به خوبی چاپ شده‌اند و دفترچه بازی هم اگرچه سخت ورق می‌خورد، اما طراحی‌اش از نظر زیبایی مشکلی ندارد. همه این قطعات بر روی یک پارچه مخمل کوبیده قرار می‌گیرند که می‌توان گفت میز شما را مزین به حضور خودش می‌کند؛ به جرات می‌توان گفت زار بعد از پهن شدن یکی از زیباترین بازی‌های دنیا است.

همین قطعات و فلزات سنگین تا حدی قیمت بالای بازی را توجیه می‌کنند. اگرچه در مقایسه با بازی‌های خارجی زار و از نظر قیمتی، یک عنوان بسیار معقول به شمار می‌رود. با این حال نسبت به همتا‌های ایرانی خودش، زار چند با اختلاف گران‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود.

ترس برای چه کسی؟

زار نه تنها کتابچه و یا داستانی برای بخش دوم بازی پیش بینی نکرده است، بلکه حتی دفترچه قوانینش بسیار سخت و نامفهوم نگارش شده. این نکته در کنار فاز ترسناک و اتمسفر سنگین بازی (که آن را برای بچه‌هایی که کمی محصولات ترسناک را بیش از حد جدی می‌گیرند غیر قابل بازی می‌کند) و قوانین نسبتا پیچیده باعث می‌شود بر خلاف گفته و ادعای عنوان، بازی برای خانواده زیاد مناسب نباشد و بیشتر برای گیمرها و با تجربه‌ترها بتوانند با آن ارتباط بر قرار کنند.

صد البته به دلیل ضعف‌های گیم پلی و باگ‌های بخش دوم آن ها هم نتوانند به خوبی از آن لذت ببرند. پس زار برای چه کسی مناسب است؟ وقتی مخاطب عام هم به دلیل عدم سادگی و مخاطب خاص به دلیل ضعف قوانین نمی‌توانند با بازی ارتباط کامل برقرار کنند؟

پاسخ این سوال را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد:

1. اگر تازه به این حوزه از سرگرمی علاقه مند شده اید و به دنبال یک بازی لاکچری و چشمگیر با قیمت نه خیلی بالا نسبت به عناوین خارجی هستید.
2. اگر کلکسیون بازی های ایرانی دارید، نبود زار می‌تواند به بزرگترین نقط ضعف مجموعه شما تبدیل شود.
3. در میانه راه آشنایی با بازی‌های جدی‌تر هستید و در حال حاضر عنوانی نیست که بتوانید به سراغ آن بروید.
4. زار می‌تواند یکی از خاطره‌انگیزترین و زیباترین هدایایی و صد البته گران قیمتی باشد که به یک جوان یا نوجوان بالای 15 سال می‌دهید (البته اگر فرد مورد نظر مخاطب بازی‌های ویدیویی باشد گیرایی این هدیه چند برابر می‌شود).
5. زار یک اثر بصری بسیار چشم نواز است و می‌تواند برای مصارف تزئینی به شدت سودمند باشد. هنوز هم بر این باور هستم که زار یکی از زیباترین بازی‌های موجود در سطح جهانی است.

در کل زار می‌تواند به یکی از بازی‌های خیلی خوب مجموعه شما تبدیل شود، اگر که مشکلات ذکر شده را با تغییر قوانین و بازبینی تغییر دهد و یک محصول تمیز، بدون باگ گیم پلی را ارائه دهد. چرا که این اثر پتانسیل چیزی فرای محصول عرضه شده فعلی را در خودش نهادینه دارد.

ترس با چه کسی؟

در بازی زار 6 شخصیت حضور دارند که از میان آن‌ها باید یکی را برای بازی کردن انتخاب کنید . شخصیت‌هایی هم چون کاهن، حکیم، پهلوان و آینه گر که طراحی این شخصیت‌ها یکی از نقاط تاریک بازی به شمار می‌رود. این کارکتر هر کدام قدرت منحصر به فرد خودشان را دارند که اصلا بالانس نیستند. پهلوان برعکس عنوانش، به کسی شبیه است که قبل از رفتن به رزم یک تیر به پایش می‌خورد. از سمت دیگر آینه گر به شدت قدرتمند و بازی کردن با او به مراتب ساده‌تر است.

هر کدام از این شخصیت‌ها برای کسب امتیاز اضافه باید یک ماموریت مخصوص به خوذشان را به سرانجام برسانند. اما این ماموریت‌ها این قدر سخت طراحی شده‌اند که تمرکز بر روی آن‌ها و انجام دادنشان بعضی اوقات غیرممکن به نظر می‌رسد.

زار؟ همان زار؟

در اول مطلب به ریشه‌های اسم زار اشاره کردم؛ حالا با این تفاسیر و توضیحات، به نظر شما زار اسم مناسبی برای این بازی است؟ وجه اشتراک بازی با مراسم زار، تنها دفن اهریمن است ولی مثل این می‌ماند چون در بازی هندبال هدف به ثمر رساندن گل است، به این ورزش بگوییم فوتبال. اسامی بسیار بهتری می‌توانست برای این عنوان در نظر گرفت که سنخیت موضوعی هم به همراه داشته باشد.

دفترچه روایت داستان برای بخش دوم بازی Betrayal at the House on the Hill، همان چیزی که نبودش در زار بسیار حس می‌شود.

در کنار همه این ها به شما پیشنهاد می‌کنم تا به این لینک و تریلر اولیه بازی نگاهی بیاندازید. آیا شباهتی بین محصول نهایی و بازی‌ای که در تریلر به آن اشاره می‌شود، احساس می‌کنید؟ دلیل این همه تغییر، طولانی شدن پروسه ساخت بازی از اولین رونمایی در سایت نیک استارتر بود. دلایل این طولانی شدن اما واضح نیست ولی هر چه هست، در بازی اولیه گیم پلی فاز دوم بازی همانند Betrayal at the House on the Hill دارای شخصیت منفی و روایت داستانی بوده است.

خوب و بد، زار به چیزی که امروز می‌بینید تبدیل شده است. با توجه به نکات گفته شده بازی کردن آن را حداقل برای یک بار هم که شده (بازی در همه کافه های محوریت برد گیم پیدا می‌شود) به شما پیشنهاد می‌کنم.